Wat betekent monocast (monocépage)?

In Portugal kom je monocast-wijnen steeds vaker tegen. Ze geven een helder inkijkje in het karakter van een druif, het terroir waarin hij groeit en de hand van de wijnmaker. Waar blends vaak draaien om harmonie en balans, laat een monocast juist zien hoe één druif zich gedraagt in zijn puurste vorm. Zeker bij inheemse Portugese druiven levert dat vaak verrassende en gedenkwaardige resultaten op. Het maakt een monocast niet alleen interessant voor wijnliefhebbers, maar ook een perfecte leerschool voor iedereen die Portugal via het glas wil ontdekken.

Wat is een monocast wijn precies?

Het woord monocast is een vernederlandste variant van het Franse monocépage (mono = één, cépage = druivensoort). Het betekent simpelweg dat een wijn uit slechts één druivenras is opgebouwd. In Portugal wordt meestal de term monocasta gebruikt, die je ook regelmatig terugziet op etiketten. Omdat wij nét even iets meer gevoel hebben met de Portugese taal, dan met de Franse, kiezen wij er bewust voor om in al onze artikelen productuitleg te spreken over monocast.

Bij blends zoeken wijnmakers vaak naar balans tussen zuren, fruit, tannines en structuur. Een monocast draait juist om de puurheid en expressie van één druif. Zo proef je hoe een Touriga Nacional zich gedraagt op granietbodems, of wat een Alvarinho doet met de zilte lucht van Vinho Verde. Elke monocast is daardoor een soort “vergrootglas” op één druivenras en zijn herkomst.

Waarom kiezen wijnmakers voor monocast?

Een monocast is een statement. Het zegt: “Deze druif is krachtig genoeg om op zichzelf te staan.” Dat vraagt om vakmanschap, want met maar één druif kun je niets verhullen of corrigeren. Juist daarom is een monocast vaak de zuiverste manier om de kwaliteit van een druif en het vakmanschap van de wijnmaker te ontdekken.

Tegelijkertijd biedt een monocast de kans om minder bekende druiven te laten schitteren. Portugal telt bijna 250 inheemse druivenrassen, waarvan veel perfect geschikt zijn als solist. Voor wijnmakers is het dé manier om een vergeten druif weer op de kaart te zetten of de identiteit van hun regio krachtig neer te zetten. Denk bijvoorbeeld aan::

• Viosinho – geeft frisse, minerale witte wijnen met citrus en meloen
• Baga – levert gestructureerde rode wijnen met veel bewaarpotentieel
• Antão Vaz – geeft tropisch fruit en een stevige body in warmere regio’s

Bekende Portugese monocast-wijnen

Bij Salinto selecteren we regelmatig monocasts voor onze Salinto Spotlight. Het zijn stuk voor stuk wijnen die het karakter van een druif zuiver en overtuigend overbrengen. Een aantal persoonlijke favorieten zetten we hier nog even op een rij.

• Flor do Côa Viosinho – Vinho Branco
  Elegante witte wijn uit de Douro die de frisheid en minerale diepte van Viosinho prachtig laat zien. Citrus, rijpe meloen en een vleugje honing komen samen in een verleidelijke afdronk.
  
• Villa Alvor Colheita Rosé
  Gemaakt van Touriga Nacional. Sappig rood fruit en een kruidige toets, typisch voor deze krachtige druif uit de Algarve.
  
• Aveleda Alvarinho
  Een expressieve, frisse monocast uit de Vinho Verde. Vol wit fruit, citrus en een mooie balans tussen rijpheid en spanning.
  
• Aveleda Solos de Granito Alvarinho
  Granietbodems zorgen voor strakke zuren en zilte mineraliteit, waardoor deze wijn veel precisie en energie heeft.
  
• Aveleda Solos de Xisto Alvarinho
  Hier voegt schalie juist romigheid en rijper fruit toe, wat de wijn complex en elegant maakt.

Zo’n wijn is niet alleen een smaakbeleving, maar ook een les in druivenkunde. Je proeft niet alleen de druif, maar ook de bodem waar hij uit voortkomt.

Wanneer kies je voor een monocast?

Een monocast is ideaal voor wie verdieping zoekt. Ben je nieuwsgierig naar het verschil tussen Arinto en Encruzado? Of wil je ontdekken waar de kruidigheid van Castelão vandaan komt? Dan is een monocast dé leerwijn bij uitstek. Je proeft de druif in zijn puurste vorm en leert tegelijkertijd hoe terroir en vinificatie de stijl beïnvloeden.

Ook aan tafel zijn monocasts interessant. Ze combineren prachtig met gerechten waarbij je een duidelijke smaaklijn wilt volgen. Een strakke Viosinho naast gegrilde vis, een volle Antão Vaz bij romige kipgerechten, een kruidige stoof met een Trincadeira of een stevige Baga bij een wildgerecht. Bij alle wijnen in ons assortiment vind je dit soort foodpairing suggesties zodat je optimaal van de door jou uitgekozen wijn kunt genieten.

Wist je dat…

• Sommige druiven zó uitgesproken zijn dat ze zelden geblend worden, zoals Fernão Pires of Ramisco.

• Andere druiven bijna altijd in blends terechtkomen, zoals Tinta Roriz (Tempranillo), omdat ze solo minder spannend zijn.
  
• Monocasts ook handig zijn voor wijnliefhebbers die hun proefvaardigheden willen aanscherpen. Je leert veel sneller de signatuur van een druif herkennen.

Waarom één druif soms alles zegt

Een monocast is veel meer dan een technische keuze van de wijnmaker. Het is een uitnodiging om te proeven hoe druif, bodem en klimaat samen een verhaal vertellen. Of je nu een frisse Alvarinho uit Vinho Verde schenkt, een krachtige Baga uit Bairrada of een aromatische Fernão Pires uit Tejo, één druif kan je een verrassend compleet beeld geven.

Monocasts zijn daarmee niet alleen leerzaam, maar ook een weerspiegeling van Portugal zelf. Een land met haast ontelbaar veel inheemse druiven, uiteenlopende terroirs en wijnmakers die hun vakmanschap durven te tonen door een druif alleen te laten spreken. Precies dát maakt monocasts onmisbaar in de Portugese wijnwereld.

Misschien is dat wel de magie van de monocast: één druif, oneindig veel verhalen.