Wie Portugal alleen kent van de kust, kent Alentejo nog niet. Deze uitgestrekte regio, die ruwweg ligt tussen Lissabon en de Algarve, voelt aan als een land op zich. Het ritme is traag, de lucht droog, de horizon breed. Maar onder die rust ligt een wijnwereld die allesbehalve stil is. Alentejo is in beweging, maar zonder haast. Hier groeien druiven die houden van hitte, en wonen wijnmakers die weten hoe je structuur en souplesse in één fles vangt.

Waar ligt de Alentejo?

Alentejo beslaat bijna een derde van Portugal en is verdeeld in acht subregio’s, waaronder Évora, Borba, Redondo en Vidigueira. De wijnbouw concentreert zich vooral in het oostelijke en centrale deel van de regio, waar de bodem varieert van graniet en schalie tot kalksteen en zand.

Hoewel de regio uitgestrekt is, zijn de wijnen verrassend consistent in stijl. Dat komt door het stabiele klimaat en de duidelijke voorkeur voor bepaalde druivenrassen die zich hier perfect thuis voelen.

Wat voor klimaat en bodem heeft de Alentejo?

De Alentejo is een zonovergoten regio met een uitgesproken continentaal en mediterraan klimaat. Zomers zijn er lang, heet en droog, met temperaturen die gemakkelijk boven de 35 °C uitstijgen. De winters zijn zacht, met weinig neerslag. Voor de druiven betekent dit een lange, stabiele rijpingsperiode. Ideaal voor de ontwikkeling van rijke aroma’s, rijp fruit en zachte tannines.

Toch is het klimaat niet overal gelijk. In het noordelijke Portalegre, bijvoorbeeld, zorgen hogere liggingen en Atlantische invloeden voor koelere nachten en langere rijping, wat resulteert in wijnen met meer frisheid en spanning. Meer naar het zuiden is het contrast groter, met dorre vlakten en intense hitte. Omstandigheden waarin druiven zoals Alicante Bouschet en Antão Vaz uitstekend gedijen.

De bodemstructuur van de Alentejo is minstens zo gevarieerd als het klimaat. Je vindt er granietbodems in het noorden, leisteen en schalie in het centrale deel van de regio, en kalksteen, zand en klei in de warmere zones zoals Vidigueira en Moura.

Deze diversiteit aan bodemtypes heeft een directe invloed op de stijl van de wijn. Graniet levert fijne zuren en elegantie. Leisteen houdt warmte vast en zorgt voor concentratie. Kalk en zand brengen structuur, mineraliteit of juist souplesse. Dankzij deze geologische rijkdom beschikken wijnmakers in de Alentejo over een breed palet aan terroirs, met als resultaat een indrukwekkende diversiteit aan wijnstijlen.

Welke druivenrassen groeien in de Alentejo?

De Alentejo is rijk aan druiven én aan wijnmakers die weten wat ze ermee moeten doen. De focus ligt op autochtone rassen, maar internationale druiven worden hier net zo soepel opgenomen in het wijngaardensemble.

Rode druiven:

Alicante Bouschet – diep, krachtig, bijna inktachtig. Deze teinturier-druif geeft kleur, kruidigheid en een stevige ruggengraat.

Aragonez (Tempranillo) – rijp rood fruit, zachte tannines en altijd soepel drinkbaar.

Trincadeira – kruidig, soms wat wild, met zuren die de wijn fris houden – een onmisbare component in blends.

Castelão – sappig en pittig, met tonen van aardbei, specerijen en mediterrane kruidigheid.

Touriga Nacional – florale intensiteit en structuur – minder dominant dan in de Douro, maar nog altijd indrukwekkend.

Witte druiven:

Antão Vaz – de ster van de regio. Vol, aromatisch en goed bestand tegen hitte, met smaken van tropisch fruit en citrus.

Arinto – zorgt voor levendigheid in blends, met knisperende zuren en limoenachtige frisheid.

Roupeiro – bloemig, toegankelijk en vriendelijk – vaak gebruikt voor lichte, directe stijlen.

Veel wijnen uit Alentejo zijn blends, afgestemd op stijl, druivenrijpheid en het terroir van het perceel. Toch verschijnen er ook steeds vaker monocépages van bijvoorbeeld Antão Vaz of Alicante Bouschet. Ideaal om het karakter van één druif uit te lichten.

Wat voor wijnen komen uit de Alentejo?

De Alentejo is een van de meest veelzijdige wijnregio’s van Portugal. Dankzij het warme, droge klimaat produceert men hier vooral krachtige rode wijnen met rijp fruit, zachte tannines en een genereus karakter. Veel wijnen uit de Alentejo zijn blends van lokale druivenrassen zoals Trincadeira, Aragonez en Alicante Bouschet, al komen er ook opvallende monocépages voor.

Witte wijn uit de Alentejo is doorgaans rond en vol, met aroma’s van tropisch fruit en een subtiele kruidigheid. Sommige producenten kiezen voor houtopvoeding, wat zorgt voor diepgang en structuur. Naast rood en wit wordt er ook rosé geproduceerd. Vaak fris, fruitig en toegankelijk. In enkele subregio’s worden mousserende wijnen gemaakt, maar het zwaartepunt ligt bij stil rood en wit.

Hoewel veel Alentejo wijnen bedoeld zijn voor directe consumptie, brengen steeds meer producenten bewaarwaardige wijnen op de markt, met aandacht voor terroir en verfijning. De combinatie van moderne wijntechnologie en eeuwenoude tradities maakt de regio aantrekkelijk voor zowel klassieke als innovatieve wijnliefhebbers.

Wat is het smaakprofiel van Alentejo wijn?

De meeste Alentejo wijnen worden gekenmerkt door rijpheid, zachtheid en warmte, zonder log te worden. Rode wijnen zijn vol, fruitig en rond, vaak met fluweelzachte tannines en tonen van pruimen, bessen, kruiden en soms cacao of koffie bij houtrijping.

Witte wijnen uit de Alentejo zijn doorgaans vol van smaak, met aroma’s van rijpe citrus, perzik, tropisch fruit en een milde kruidigheid. Dankzij druiven als Antão Vaz en Arinto kunnen ze verrassend fris blijven ondanks het warme klimaat.

De stijl varieert subtiel per subregio, waarbij koeler gelegen gebieden zoals Portalegre slankere en meer minerale wijnen opleveren. Wat alle Alentejo wijn gemeen heeft, is een zekere zachtheid: gul, toegankelijk en toch karaktervol.

Welke herkomstbenamingen heeft de Alentejo?

De Alentejo beschikt over een officiële Denominação de Origem Controlada (DOC), die simpelweg bekendstaat als DOC Alentejo. Binnen deze DOC zijn acht subregio’s erkend: Portalegre, Borba, Redondo, Reguengos, Évora, Granja-Amareleja, Vidigueira en Moura. Elk van deze gebieden kent eigen klimatologische en geologische kenmerken, wat zich uit in uiteenlopende wijnstijlen.

Naast de DOC-status wordt er ook veel wijn geproduceerd onder de herkomstbenaming IGP Alentejano (vroeger: Vinho Regional Alentejano). Deze classificatie biedt meer vrijheid in druivenselectie en vinificatiestijl. Veel wijnmakers kiezen bewust voor deze aanduiding om experimentele of internationale blends te maken, zonder gebonden te zijn aan DOC-voorschriften.

In de praktijk vind je op Alentejo-wijnen dus vaak beide benamingen terug. DOC Alentejo staat voor traditioneel en streekgebonden, IGP Alentejano voor creativiteit en moderne insteek. Beide zijn kwaliteitsgaranties, met ruimte voor expressie.

Alentejo vandaag

Alentejo is modern én traditioneel en dat is zeker geen tegenstelling! Grote coöperaties leveren betrouwbare huiswijnen, terwijl kleine producenten experimenteren met amforas (talhas), inheemse gisten en oude wijngaarden.

De internationale aandacht groeit gestaag, maar de regio blijft trouw aan haar zachte tempo. Hier gaat alles zoals de zon opkomt: langzaam, gestaag, en uiteindelijk onvermijdelijk indrukwekkend.

Meer Portugese wijnstreken ontdekken?

De Alentejo is slechts één hoofdstuk in het rijke verhaal van de Portugese wijnwereld. Uitgestrekt, zonovergoten en vol zachte gloed. Deze regio raakt je met zijn rijpe karakter en gastvrije wijnen. Maar Portugal heeft nog veel meer te vertellen. Van de ruige bergstreken in het noorden tot de verkoelende kusten in het westen, iedere regio voegt een eigen hoofdstuk toe. Laat je inspireren door het volledige overzicht op onze pagina over Portugese wijnstreken.