Alvarinho druif – Het Portugese wijndruiven ABC

De Alvarinho druif komt oorspronkelijk uit het noorden van Portugal en wordt geprezen om zijn verfijnde zuren, citrusachtige aroma’s en verrassend goede structuur. Of het nu gaat om een knisperende monocépage uit Monção e Melgaço of een blend uit de bredere Vinho Verde-regio: Alvarinho laat keer op keer zien waarom hij tot de grote witte druiven van het Iberisch schiereiland behoort.

Herkomst en wijnregio’s van Alvarinho

Alvarinho vindt zijn oorsprong in het uiterste noordwesten van Portugal, vlak bij de grens met Galicië (Spanje), waar hij ook bekend is onder de naam Albariño. Binnen Portugal ligt zijn klassieke thuis in Monção e Melgaço, een subregio binnen de Vinho Verde DOC. Hier profiteren de druiven van een uniek microklimaat, beschut door heuvels en met veel zonuren – ideaal voor volledige rijping, zonder in te boeten op frisheid.

De bodem in Monção e Melgaço bestaat vooral uit graniet en schist. Dat proef je terug in de wijn: graniet geeft levendige zuren en strakheid, terwijl schist meer warmte en diepgang oplevert. Producenten zoals Aveleda spelen hier slim op in door Alvarinho afzonderlijk op beide bodems te telen.

Alvarinho wordt ook in andere delen van de Vinho Verde DOC verbouwd, soms met verschillende resultaten door bodem- en klimaatverschillen. Buiten de Vinho Verde-regio begint de druif terrein te winnen in regio’s als Lisboa en Tejo, waar hij interessante stijlexperimenten mogelijk maakt.

Smaakprofiel van Alvarinho-wijnen

Wijnen van de Alvarinho druif hebben een uitgesproken aromatisch profiel. In de neus vind je vaak tonen van limoen, citroenschil, groene appel, witte perzik, tropisch fruit en soms een hint van jasmijn of oranjebloesem. De smaak is fris, mineraal en levendig, met een mondgevoel dat zowel strak als licht vettig kan zijn – afhankelijk van vinificatie en terroir.

In de betere versies proef je de spanning tussen frisheid en structuur, met een subtiele ziltigheid als knipoog naar de Atlantische invloed. Sommige producenten kiezen voor rijping op de droesem (sur lie) of zelfs gedeeltelijke houtrijping, wat Alvarinho verrassend goed kan dragen. Deze complexere wijnen hebben vaak bewaarpotentieel tot 5 à 7 jaar. Je vindt de Alvarinho druif dan ook terug in zowel jonge, lichte wijnen als in rijke, gastronomische stijlen.

Alvarinho druif als monocépage of blend?

Alvarinho schittert het vaakst in zijn eentje – als pure uitdrukking van terroir, druif en vakmanschap. Zeker in Monção e Melgaço wordt hij vrijwel altijd als monocépage gebotteld. Binnen de bredere Vinho Verde DOC wordt hij soms geblend met andere inheemse druiven zoals Loureiro, Trajadura of Arinto, afhankelijk van de gewenste stijl.

In blends zorgt Alvarinho voor de ruggengraat: zuren, structuur en aromatische verfijning. Toch blijven de meest prestigieuze wijnen op basis van Alvarinho doorgaans single varietals – een eerbetoon aan zijn klasse. In mousserende Vinho Verde wordt de druif ook steeds vaker gebruikt vanwege zijn spanning en aroma’s.

Alvarinho in Portugal: verspreiding en namen

Hoewel Alvarinho nog steeds het meest wordt verbouwd in het noorden van het land, breidt zijn invloed zich langzaam uit. Dankzij de klimaatverandering en de populariteit van lichte, frisse wijnen proberen wijnmakers in regio’s als Lisboa, Tejo en zelfs Alentejo nieuwe interpretaties van Alvarinho te maken.

In Portugal zijn er geen echte synoniemen voor Alvarinho in gebruik – al wordt de druif soms verwarrend aangeduid als “Albariño” in internationale contexten. Binnen Portugal houden wijnmakers echter vast aan de Portugese spelling voor de Alvarinho druif.

Buiten Portugal duikt de Alvarinho druif op in experimentele wijngaarden in Californië, Uruguay en zelfs Australië. Toch blijft haar karakter het meest verfijnd in haar oorspronkelijke thuisbasis.

Leuke weetjes over de Alvarinho druif

• De Alvarinho druif was een van de eerste Portugese druiven die zich succesvol staande wist te houden op de internationale markt.De Alvarinho druif was een van de eerste Portugese druiven die zich succesvol staande wist te houden op de internationale markt.
  
• De naam Alvarinho betekent letterlijk “de witachtige” – een verwijzing naar de lichtgekleurde schil van de druif.
  
• Hoewel genetisch bijna identiek aan Albariño, wordt Alvarinho in Portugal meestal droger, frisser en mineraliger gevinifieerd dan zijn Spaanse tegenhanger.
  
• In Monção e Melgaço worden sommige Alvarinho-wijnen op fles gerijpt met kroonkurk. Een methode die wijnmakers uit de regio met trots verdedigen als “meer neutraal” dan traditionele kurk.

Foodpairing met Alvarinho

Door zijn levendige zuren en florale fruitigheid is Alvarinho een uitstekende match met zeevruchten. Denk aan gegrilde sardines, ameijoas à bulhão pato, garnaalcocktail met citrus of een verfijnde ceviche. Ook bij romige kazen zoals queijo de Azeitão of lichte geitenkaas komt Alvarinho mooi tot zijn recht.

Serveer ‘m gekoeld, in een goed glas, met uitzicht op de zee (of je balkon, dat mag natuurlijk ook).

Salinto Spotlight: Aveleda Alvarinho

Wie Alvarinho écht wil begrijpen, moet hem proeven op verschillende bodems. Precies dat kan met deze drie prachtwijnen van Aveleda:

• Aveleda Alvarinho – een evenwichtige stijl met fruit, zuren en mineraliteit
• Aveleda Alvarinho Solos de Xisto – krachtig, gelaagd, met zwoel geel fruit en steenachtige diepte
• Aveleda Alvarinho Solos de Granito – strak, fris en levendig met citrus en saliniteit

Samen vormen ze een leerzame én heerlijke miniproeverij die laat zien hoe groot de invloed van terroir is, zelfs als de druif steeds dezelfde is.

Wist je dat…

Wist je dat…
In het dorpje Monção vind je het Museu do Alvarinho, een wijnmuseum volledig gewijd aan de Alvarinho druif. Je leert er alles over de geschiedenis, de terroirs van de regio, en je kunt er natuurlijk ook proeven.

En wist je dat in april het jaarlijkse Festa do Alvarinho e do Fumeiro wordt gevierd in Melgaço? Tijdens dit festival draait het om twee lokale trotsen: de Alvarinho-wijn én gerookte lekkernijen zoals presunto, chouriço en broa. Sinds 2009 is het feest officieel erkend als evenement van toeristisch belang. Een aanrader voor wie met volle teugen van Noord-Portugal wil genieten.