Uitleg en overzicht van alle 14 Portugese IGP’s

IGP Portugal is de officiële EU-benaming voor Beschermde Geografische Aanduiding, waarbij het woord Protegida aangeeft dat de naam van het gebied wettelijk beschermd is tegen misbruik. Portugal telt veertien officiële IGP’s, verspreid van het groene noorden tot de eilanden in de Atlantische Oceaan. We hebben ze allemaal voor je op een rij gezet om de wereld van Portugese wijn nóg beter te leren kennen. Daarbij vertellen we niet alleen wáár in Portugal je de regio vindt en wat het karakter is van de wijnen die er vandaan komen, maar ook hoe de regio in de volksmond genoemd wordt. Dat laatste kan namelijk nogal verschillen van de officiele benaming.

IGP Minho

Helemaal in het groene noorden, tegen de Spaanse grens, vind je de IGP Minho. Dit is de officiële naam die misschien niet direct een belletje doet rinkelen, maar als we het hebben over de Vinho Verde-regio, dan klinkt het vast bekender. Hier komen lichte, frisse witte wijnen vandaan, vaak met een klein prikkeltje en gemaakt van druiven als Alvarinho, Loureiro, Arinto (hier ook wel Pedernã genoemd), Trajadura en Avesso. Ze leveren wijnen met levendige zuren, citrusaroma’s en een frisse, verkwikkende stijl die perfect is op warme dagen.

IGP Transmontano

In het uiterste noordoosten van Portugal, in de bergachtige streek Trás-os-Montes, ligt de IGP Transmontano. De naam betekent letterlijk ‘achter de bergen’ en dat merk je aan het klimaat. Je hebt er hete zomers, koude winters en je vindt er grote hoogteverschillen. De rode wijnen zijn vaak stevig en kruidig, gemaakt van druiven als Touriga Nacional en Tinta Amarela. Voor wit gebruikt men hier onder meer Rabigato, Malvasia Fina, Códega de Larinho en Fernão Pires, die samen zorgen voor frisse, aromatische wijnen met een mineraal accent.

IGP Duriense

Deze wijnregio volgt de kronkelende loop van de Douro-rivier en omvat de hele Douro-vallei. Officieel heet het IGP Duriense, maar vrijwel iedereen kent het gewoon als de Douro. Hier worden niet alleen de beroemde Portwijnen gemaakt. Er wordt ook volop stille wijn gemaakt. De rode wijnen zijn vaak krachtige blends van Touriga Nacional, Touriga Franca en Tinta Roriz. Voor wit worden druiven als Rabigato, Viosinho, Gouveio, Malvasia Fina en Códega do Larinho gebruikt, wat resulteert in frisse wijnen met een goede balans tussen levendige zuren en wat extra body, vaak met tonen van citrus, witte bloemen en een vleugje mineraliteit.

IGP Terras de Cister

Tussen de Douro en de Dão, in de heuvels van Távora-Varosa, ligt de IGP Terras de Cister. Officieel is dat de naam, maar de meeste wijnliefhebbers kennen het gebied als de Távora-Varosa-regio. De naam Terras de Cister verwijst naar de cisterciënzer monniken die hier eeuwen geleden de wijnbouw ontwikkelden. Dankzij de hooggelegen wijngaarden zijn de dagen warm maar koelen de nachten flink af, wat zorgt voor levendige mousserende wijnen en frisse stille wijnen. Veelgebruikte witte druiven zijn Malvasia Fina, Gouveio en Fernão Pires, die samen zorgen voor wijnen met knisperende zuren, bloemige aroma’s en een verfrissende stijl.

IGP Terras do Dão

Rondom de stad Viseu ligt de IGP Terras do Dão, die grotendeels samenvalt met de bekende Dão-regio. Deze streek staat bekend om elegante rode wijnen van druiven als Touriga Nacional, Alfrocheiro en Jaen, maar ook om karaktervolle witte wijnen van Encruzado. De combinatie van granietbodems en een gematigd klimaat met frisse nachten geeft de wijnen hun verfijnde structuur, aroma’s van citrus en wit fruit, en een mooie balans tussen frisheid en rijpheid.

IGP Terras da Beira

Ten oosten van de Dão, richting de Spaanse grens, ligt de IGP Terras da Beira. Het gebied overlapt deels met de DOC Beira Interior en wordt buiten de wijnwereld soms gewoon “Beiras” genoemd. Dit is de verzamelnaam voor de historische streek met Beira Alta, Beira Baixa en Beira Litoral. Het klimaat is koel en continentaal, met grote temperatuurverschillen tussen dag en nacht. Rode wijnen zijn vaak strak en fris, gemaakt van druiven als Touriga Nacional, Alfrocheiro, Jaen en Tinta Roriz, terwijl de witte wijnen, gemaakt van druiven als Síria (Roupeiro), Arinto en Fonte Cal, juist bekendstaan om hun levendige zuren, aroma’s van citrus en kruidige tonen.

IGP Beira Atlântico

Langs de Atlantische kust tussen Porto en Coimbra ligt de IGP Beira Atlântico. Het gebied omvat de bekende Bairrada-regio, waar de koele zeewind en kalkrijke bodems zorgen voor wijnen met frisse zuren en een uitgesproken karakter. Rode wijnen draaien vaak om de Baga-druif, die stevige tannines en rijp rood fruit geeft, terwijl voor wit druiven als Arinto, Maria Gomes (Fernão Pires) en Bical zorgen voor levendige, aromatische wijnen. Mousserende wijnen zijn hier ook een specialiteit, dankzij het frisse kustklimaat.

IGP Tejo

In het hart van Portugal, langs de rivier de Taag, ligt de IGP Tejo. Vroeger stond het bekend als Ribatejo, een naam die je nog steeds op oudere flessen kunt tegenkomen. De vruchtbare alluviale bodems, afzettingen van zand, klei en slib die de rivier in de loop der eeuwen heeft achtergelaten, zorgen hier voor rijke grond waarin druivenstokken goed gedijen. Dat levert soepele, fruitige rode wijnen op van druiven als Castelão, Touriga Nacional en Trincadeira. Voor witte wijnen zijn Fernão Pires, Arinto en Verdelho veelgebruikt, goed voor frisse, aromatische stijlen. De mix van inheemse en internationale druivenrassen maakt Tejo tot een veelzijdige wijnregio waar voor elke smaak wel iets te vinden is.

IGP Lisboa

Langs de Atlantische kust, ten noorden van Lissabon, strekt de IGP Lisboa zich uit over een langgerekt wijngebied met uiteenlopende klimaten en bodems. Vroeger stond het bekend als Estremadura, maar vandaag prijkt meestal de naam Lisboa op het etiket. Aan de kust zorgt de koele zeelucht voor frisse witte wijnen van druiven als Arinto, Fernão Pires en Vital, terwijl het warmere binnenland rijpere, vollere rode wijnen oplevert van Castelão, Touriga Nacional en Aragonez. Dankzij de variatie in terroir vind je hier alles van levendige zomerse wijnen tot complexere flessen die mooi kunnen rijpen.

IGP Península de Setúbal

Ten zuiden van Lissabon ligt de IGP Península de Setúbal, waar de zon, de zee en de bergen samen een uniek wijnklimaat creëren. Het gebied omvat de DOC’s Palmela en Moscatel de Setúbal, maar onder de IGP-vlag vind je een bredere variatie aan stijlen. Rode wijnen zijn vaak gebaseerd op Castelão, die hier een volle, kruidige stijl krijgt. Voor wit worden onder andere Fernão Pires, Arinto en Moscatel gebruikt, wat zorgt voor aromatische, soms licht bloemige wijnen. En natuurlijk is de versterkte Moscatel de Setúbal een specialiteit! Rijk, zoet en geparfumeerd, ideaal als dessertwijn.

IGP Alentejano

Uitgestrekt, warm en zonovergoten. De IGP Alentejano beslaat bijna een derde van Portugal en staat in de volksmond simpelweg bekend als Alentejo. De glooiende vlaktes en het mediterrane klimaat leveren rijpe, volle rode wijnen op van druiven als Alicante Bouschet, Trincadeira, Aragonez en Syrah. Voor witte wijnen worden onder meer Antão Vaz, Arinto en Roupeiro gebruikt, goed voor aromatische wijnen met tonen van rijp steenfruit en citrus. Dankzij de grote oppervlakte en variatie in microklimaten vind je hier zowel krachtige bewaarwijnen als soepele, toegankelijke flessen voor alledaags drinkplezier.

IGP Algarve

Aan de zonovergoten zuidkust van Portugal ligt de IGP Algarve, een wijnregio die vooral bekendstaat om haar stranden en vakantieplaatsen, maar die ook een groeiende reputatie heeft voor karaktervolle wijnen. Het warme mediterrane klimaat, getemperd door de Atlantische zeebries, zorgt voor rijpe druiven met zachte tannines en volle aroma’s. Rode wijnen worden hier vaak gemaakt van Negra Mole, Castelão en Aragonez, wat resulteert in soepele, fruitgedreven stijlen. Voor wit zijn Arinto, Siria en zelfs internationale rassen als Chardonnay populair, wat frisse en geurige wijnen oplevert met tropische toetsen.

IGP Terras Madeirenses

Op het eiland Madeira wordt al eeuwenlang wijn gemaakt, maar niet alles valt onder de beroemde versterkte Madeira DOC. De IGP Terras Madeirenses dekt de stille wijnen van het eiland in wit, rood en rosé. Het subtropische klimaat, gecombineerd met steile, terrassenachtige wijngaarden en de verkoelende invloed van de Atlantische Oceaan, zorgt voor wijnen met uitgesproken frisheid en vaak een lichte ziltigheid. Voor witte wijnen worden vooral inheemse druiven als Verdelho, Arinto en Terrantez gebruikt, soms aangevuld met internationale rassen zoals Arnsburger of Sauvignon Blanc. Rode wijnen komen onder meer van Tinta Negra, Aragonez en Touriga Nacional. Het resulteert in elegante, karaktervolle wijnen die laten zien dat Madeira meer is dan alleen zijn iconische versterkte wijn.

IGP Açores

Midden in de Atlantische Oceaan, op ruim 1.500 kilometer van het vasteland, liggen de eilanden van de Azoren. Hier geldt de IGP Açores voor stille wijnen van alle negen eilanden, al komen de meeste uit de eilanden Pico, Terceira en Graciosa. De wijngaarden liggen vaak in kleine ommuurde percelen, currais genoemd, die bescherming bieden tegen de harde zeewind en de zilte oceaanlucht. Witte wijnen worden vooral gemaakt van Arinto dos Açores, Verdelho en Terrantez do Pico, en staan bekend om hun uitgesproken ziltigheid, levendige zuren en minerale tonen. Rood wordt in kleinere hoeveelheden geproduceerd, vaak van Castelão en internationale rassen, met een frisse, licht kruidige stijl. Deze geïsoleerde ligging en unieke omstandigheden maken de Açores tot een van de meest karaktervolle wijngebieden van Portugal.

Voordelen van Portugese IGP’s voor wijnmakers

IGP-wijnen geven wijnmakers de vrijheid om te spelen met druivenrassen en stijlen, omdat de regels minder strikt zijn dan bij DOC of DOP. Zo mogen ze bijvoorbeeld ook druiven gebruiken die buiten de klassieke lijst van een DOC vallen, of een blend maken van druiven uit verschillende subregio’s binnen dezelfde IGP. Voor jou betekent dat verrassende ontdekkingen, vaak voor een vriendelijke prijs, en soms wijnen die qua kwaliteit niet onderdoen voor hun DOC-buren. Of je nu op zoek bent naar fris en licht, vol en kruidig, of iets ertussenin, de kans is groot dat er een IGP is die bij je past.

Meer weten over Portugese IGP’s

Het begrip IGP Portugal is groter dan je misschien denkt. Achter elk etiket schuilt een verhaal over druivenrassen, wijnmakers en de regio’s waar ze werken. Als je nieuwsgierig bent naar hoe deze Portugese IGP’s, die vaak ook nog bekend zijn als Vinho Regional-gebieden, zich verhouden tot de strenger gereguleerde DOC’s, of gewoon inspiratie zoekt voor je volgende fles, dan is er genoeg te ontdekken.